Volop kansen voor Lelystad binnen de Randstad om te groeien

Lelystad moet vooral inzetten op de bouw van eengezinswoningen als het wil groeien, en ruime appartementen. Dat blijkt uit een woononderzoek dat de gemeente heeft laten uitvoeren naar de kansen en bedreigingen voor Lelystad en zijn groeiambities.

Almere en Amsterdam

De grootste groei betreft mensen die uit Almere en Amsterdam komen. Zo zijn er in de periode van 2018 tot 2022 4.893 Almeerders naar Lelystad verhuisd, terwijl dat andersom 2.419 mensen betrof. In dezelfde periode heeft Lelystad 2.186 Amsterdammers als nieuwe inwoners mogen verwelkomen, terwijl Amsterdam 1.322 Lelystedelingen verwelkomde.

Ook de andere nieuwe Lelystedelingen komen voornamelijk uit gemeenten in de Randstad: Haarlemmermeer, Zaanstad, Zeewolde, Amstelveen, Haarlem, Hilversum, Diemen, Den Haag, Purmerend, Uithoorn, Weesp en Huizen. Enige vreemde eend in de bijt is Westerwolde (Groningen): 73 Westerwolders vertrokken naar Lelystad, 28 Lelystedelingen maakten de tegengestelde beweging.

Lelystadse woningzoekenden

Woningzoekenden uit Lelystad zelf dragen op het eerste gezicht niet bij aan de groei, want zij wonen al in Lelystad. “Echter, nieuwbouw die wordt betrokken door woningzoekenden uit Lelystad zelf leidt wel degelijk tot groei. Ten eerste wordt hiermee voorkomen dat deze mensen de gemeente verlaten. En in geval van doorstromers maken zij woningen uit de voorraad vrij, die dan weer kunnen worden betrokken door vestigers. Uit onderzoek blijkt ook dat maar liefst 66 procent van de ‘verhuisgeneigden’ uit Lelystad in de gemeente wil blijven.”

Zoeken en vinden

Al die mensen die in Lelystad gaan wonen, zoeken en vinden een betaalbare, grote woning met veel ruimte en een tuin. “Lelystad heeft daarmee voornamelijk aantrekkingskracht op starters en jonge gezinnen. De meerderheid van de vestigers is jonger dan 40. Deze huishoudens hebben grotendeels de wens om te verhuizen naar eengezinswoningen.”

Tegelijkertijd vertrekken veel jongeren en senioren. “Erin slagen deze groepen vast te houden, kan ook bijdragen aan de ambitie van Lelystad om te groeien.”

Kraptes

Het onderzoek constateert verder dat er met name krapte is in de koopwoningen tot 250.000 euro en dat dit ook komt doordat mensen die in zo’n woning wonen, niet willen verhuizen. Daarnaast is er ook een vraag naar appartementen. Die is weliswaar kleiner dan de vraag naar eengezinswoningen, maar doordat er nog minder aanbod daarvan is, is de krapte groter. Specifiek jongeren hebben juist behoefte aan een sociale huurwoning; de vraag naar woningen in de hogere huursector is relatief gering en in balans: vraag en aanbod ontlopen elkaar niet veel.

Veel mensen die in kleinere of juist grotere en duurdere appartementen wonen, zouden het liefst een woning kopen. Dat kleinere appartementen makkelijk verhuurd worden, heeft vooral te maken met het feit dat de huurders in die groep niet slagen in het vinden van een koopwoning.

Aantrekkingskracht

Verder is er ook onderzocht wat de (nieuwe) inwoners leuk en minder leuk vinden aan wonen in Lelystad. “De aantrekkingskracht van Lelystad voor nieuwe vestigers zit voornamelijk in de goede prijs-kwaliteitverhouding. Onderzoek toont aan dat nieuwe inwoners Lelystad boven Almere verkiezen, omdat ze in Lelystad veel kunnen krijgen voor hun geld. Ook de ruimte en groene omgeving spelen een cruciale rol in de keuze om binnen of naar Lelystad te verhuizen. Daarnaast is er in Lelystad simpelweg aanbod beschikbaar in tijden van schaarste,  zeker aan ruime en betaalbare eengezinswoningen gelegen in de MRA (metropoolregio Amsterdam) en nabij de Randstad.”

En dat biedt kansen. “Ook in de toekomst ligt daar potentie. Het geplande aanbod in de gemeente Lelystad bestaat nog voor een groot deel uit eengezinswoningen, terwijl nieuwbouw elders in de MRA voornamelijk uit appartementen bestaat. Dat geldt naar verwachting ook grotendeels voor de zachte, onbekende plannen. Het bouwen van eengezinswoningen biedt wederom kansen voor Lelystad. Voor woningzoekenden die elders geen eengezinswoning kunnen vinden, zal Lelystad daarmee een aantrekkelijke optie blijven.”

Kwaliteiten

De bekende kwaliteiten van Lelystad worden ook door de nieuwe inwoners gewaardeerd: de groene omgeving, de ruimte, de nabijheid van water. Ouders ervaren in Lelystad een fijn milieu voor hun kinderen om in op te groeien: veilig, genoeg ruimte om te spelen, veel basisscholen. Ook ouderen waarderen de rust en de ruimte - en de fietsinfrastructuur. Lelystad wordt door hen ook ervaren als een sociale stad, waarin men naar elkaar omkijkt.

De jongere starters op de woningmarkt missen een uitgaansleven, maar pakken ook wat makkelijker de trein of auto naar Amsterdam. Het voorzieningenniveau wordt wel als mager ervaren, door eigenlijk alle leeftijdsgroepen. “Alle groepen vinden dat het voorzieningenniveau ondermaats is. Zo zijn sommige huisartspraktijken vol en worden er bepaalde winkels gemist, zoals bakkers en slagers. Specifiek de jongeren geven aan dat Lelystad nachtleven mist en dat er in het algemeen weinig activiteiten voor jongeren zijn. De groep met jonge gezinnen geeft aan dat ze zorgen hebben over verloedering en achteruitgang, met name in het winkelcentrum. Alle drie de groepen zijn het er over eens: er mag hier en daar wel wat meer ‘levendigheid’ zijn.”  Ook het gebrek aan werkgelegenheid en het slechte imago worden als zorgelijk ervaren. Lelystad zou zich in den lande beter moeten promoten.

Conclusies

De conclusie is dat Lelystad door het woningtekort in Nederland en het specifieke aanbod van eengezinswoningen met tuin binnen de Randstad zeker groeikansen heeft. Daarbij moet er vooral worden gestuurd op een beschikbaar en betaalbaar aanbod, maar moet er ook worden gevarieerd in het woningaanbod.

Het woononderzoek concludeert dat Lelystad in zijn bouwstrategie zou moeten inzetten op ‘suburbaan wonen’: wonen in het groen en bij water, in rust en met ruimte, maar ook met een stedelijke omgeving dichtbij. Ook zou er moeten worden geïnvesteerd in ‘instapwoningen’: goedkopere huizen die juist bereikbaar zijn voor starters en jonge gezinnen die hun kleine, dure appartement in de stad ontgroeid zijn.

Lelystad moet oppassen met de bouw van kleine appartementen, omdat daar in steden met een historische binnenstad al een ruim aanbod aan is. Die appartementen zijn wel geschikt voor spoedzoekers en jonge woningzoekenden, maar dan vaak vooral omdat die geen koopwoning kunnen vinden die ze zich kunnen veroorloven. “Trap niet in de simpele redenering ‘huishoudens worden steeds kleiner, dus er zijn alleen nog maar kleine woningen nodig’. De gemiddelde huishoudensgrootte wordt omlaag getrokken door de vergrijzing, die maakt dat veel gezinnen uiteindelijk veranderen in alleenstaande senioren. Maar die (toekomstige) senioren zijn slechts beperkt in de markt voor nieuwbouw en dan zelden voor een klein appartement.”

Er zijn juist wel kansen voor ruime appartementen op mooie woonlocaties en er moeten concepten worden ontwikkeld voor senioren.

Het woononderzoek, dat de titel ‘Een groeistrategie voor Lelystad’ heeft gekregen, gaat nu naar de gemeenteraad toe. Het kan daarna dienen als leidraad voor het woningbeleid voor de komende jaren.

In het programma 'Van Rhijn praat bij met...' van afgelopen maandag vertelt een nieuwkomer waarom hij voor Lelystad koos en wat na een maand zijn eerste indrukken zijn. Het gesprek is nog terug te luisteren. Spoileralert: hij heeft geen spijt.