'Stad neemt aanblik serieus, maar mag wel wat eerder en vaker advies vragen'

De gemeente neemt haar erfgoed en erfgoedbeleid serieus. Dat constateert de welstandscommissie in haar jaarverslag over 2023. Tegelijkertijd zou de commissie wel eerder betrokken kunnen worden bij bouwplannen, als het bijvoorbeeld gaat om advies bij stedenbouwkundige plannen.

Toetsing

De welstandscommissie is de commissie die bouwaanvragen in de stad beoordeelt op de welstandseisen: voldoet de aanvraag aan de gestelde eisen als het bijvoorbeeld gaat om uitstraling, materiaalgebruik of bouwstijl in het gebied?  Ook adviseert de commissie als het gaat om aanpassingen van bestaande gebouwen.

Dat laatste was het geval bij de aanvraag voor het plaatsen van zonnepanelen op de daken van woningen op werkeiland Lelystad-Haven, dat voor een deel tot erfgoed is bestempeld. “Omdat niet alleen de gebouwen onder het beschermd gezicht vallen, maar het hele gebied, was een zorgvuldige inpassing hier van groot belang. Om een goed onderbouwd advies te kunnen geven, is de commissie op locatie geweest,” meldt Stichting Het Oversticht in het jaarverslag. Op het werkeiland heeft dat, in een project met de gemeente en bewoners, geleid tot ‘een goed en gedragen ontwerp voor deze panelen’.

Nieuwe commissie

Oversticht was de stichting die de welstandstoets voor de gemeente verzorgde. Nu de Omgevingswet per 1 januari is ingegaan, waarbij allerlei regels met betrekking tot bouwen en bouwaanvragen zijn vereenvoudigd, is er geen welstandscommissie meer. Die is vervangen door een adviescommissie, waarin ook weer (onder andere) leden van Het Oversticht zitting hebben.

Ook met die nieuwe wet blijft die taak belangrijk en zou de commissie zelfs wel vaker eerder mogen worden ingezet, merkt Het Oversticht in het jaarverslag op. Zo maakt de gemeente voor nieuwbouwgebieden altijd nog een beeldregieplan, waarin wordt vastgelegd hoe het gebied eruit moet komen te zien en wat de architectonische uitstraling moet zijn. “Je ziet regelmatig dat ontwikkelaars zich slechts aan de minimaal gestelde eisen houden en het beeldregieplan niet gebruiken als inspiratiebron voor een nog meer verrassend ontwerp. Bij het maken van nieuwe beeldregieplannen is het belangrijk om dit te realiseren en goed vast te leggen welke variatie minimaal verlangd wordt binnen een deelgebied.”

Dat ontwikkelaars de eisen uit een beeldregieplan minimaal toepassen is ook een klacht die regelmatig in de gemeenteraad te horen is, zoals toen die men teleurgesteld was over De Waterwijzer of de randen van Warande langs de Larserdreef.

Vaker eerder betrekken

Oversticht merkt op dat als de commissie of de stichting vaker eerder betrokken zouden worden bij plannen, dat kan helpen. “De rol van de commissie wordt binnen de gemeente steeds beter benut. De stedenbouwkundige heeft meerdere keren een beeldregieplan aan de commissie voorgelegd met de vraag of de commissie uit de voeten kan met de gestelde criteria. Op basis daarvan zijn verschillende zaken aangescherpt. Ondanks deze positieve ontwikkeling wordt de commissie voornamelijk ingezet voor het toetsen van bouwaanvragen, terwijl de verscheidenheid aan expertise en ervaring van de commissieleden zich ook goed lenen voor advies op stedenbouwkundig niveau. Die plannen hebben bovendien een grotere impact op de stad.”

Het jaarverslag van de welstandscommissie gaat nu naar de gemeenteraad.