Er is forse kritiek op het college van burgemeester en wethouders op het niet ondertekenen van een intentieovereenkomst met andere gemeenten over de jeugdzorg, maar er is ook veel bijval voor deze actie in de gemeenteraad. De VVD, PVV, FvD en NLL steunen het college onverkort en prijzen de houding. Mooi Lelystad heeft echter harde kritiek en raadsbreed leven er wel grote zorgen over hoe het nu verder moet.

Dat bleek dinsdagavond tijdens een raadsbehandeling van het onderwerp. Daarbij constateerde wethouder Annemieke Messelink-Dijkstra dat er ook veel onduidelijkheid is rondom het onderwerp en wat er nu precies aan de hand is, mede door de berichtgeving in ‘de media’.

Daarom nog even een korte samenvatting: Almere, Lelystad, Dronten, Noordoostpolder en Urk kopen gezamenlijk specialistische jeugdzorg in: zorg waarvan het ingewikkeld is als die door elke gemeente apart moet worden geregeld en waarvan de kosten de pan kunnen uitrijzen als die door elke gemeente apart moet worden ingekocht. Die gezamenlijke inkoop gebeurt nu via een  zogenoemde centrumregeling en staat niet ter discussie. “Die gezamenlijke inkoop doen we nog steeds en blijven we ook doen als het aan ons ligt. We zijn dus nergens uitgestapt, ieder kind krijgt de zorg die het nodig heeft,” herhaalde de wethouder dinsdagavond nog maar eens.

Onderhandelingen

De vijf gemeenten waren ook aan het onderhandelen over hoe de zorg in de toekomst gaat worden geregeld. Dat moet, want vanaf 1 januari 2027 eist het rijk dat gemeenten in samenwerkingsverbanden onderdelen van de jeugdzorg gaan regelen. Om daar te komen, lag er nu een intentieovereenkomst waar vier van de vijf gemeenten hun handtekening onder wilden zetten, maar waarvan Lelystad op het laatste moment bekendmaakte dat niet te doen.

Er zijn twee pijnpunten voor Lelystad in de overeenkomst.

Ten eerste wordt de toewijzing van zorg voor een groot deel gemeenschappelijk geregeld, en dat wil Lelystad niet. Er is in de gemeenteraad net een ‘knoppenplan’ afgesproken, waarin de gemeente via Jeugd Lelystad (JEL) de toewijzing naar hulp regelt en meer wil inzetten op de eigen kracht van de jongere, de familie en de omgeving. Dat moet ook een miljoenenbesparing op de kosten voor de jeugdzorg opleveren, want die blijven maar stijgen. Met wat er in de intentieovereenkomst staat, zou Lelystad die toewijzing voor een groot deel uit handen geven en dat wil het college niet.

En er staat in dat dit zou ingaan per 1 januari van dit jaar; de intentieovereenkomst zou op 17 december worden ondertekend. “Dit hoort ook niet in een intentieovereenkomst te staan, maar komt pas aan de orde in een samenwerkingsovereenkomst,” zei Messelink-Dijkstra daar eerder over.  

Lelystad wil blijven samenwerken en inkopen met andere gemeenten, maar wil wel de toewijzing van zorg zelf in de hand hebben, hield de wethouder de gemeenteraad voor. Die houding van het college leverde haar dinsdag veel bijval op. VVD, PVV, FvD en NLL steunen de wethouder en het college hier onverkort in.

'Solistische houding'

Mooi Lelystad snapt echter niets van de ‘solistische houding’ van Lelystad en snapt al helemaal niet waarom dit pas aan het licht komt als de intentieovereenkomst op het punt staat ondertekend te worden. “Heeft Lelystad haar standpunt dan niet eerder aan de orde gebracht? Het besluit dat het college heeft genomen is onnavolgbaar,” vond Marianne van de Watering. Maar volgens de wethouder heeft Lelystad te uit en te na zijn standpunt duidelijkgemaakt en restte uiteindelijk niets anders dan de overeenkomst niet te ondertekenen en daarmee dit signaal af te geven.

Hoe verder?

Raadsbreed leven er wel zorgen over hoe nu verder. Want regionale samenwerking en inkoop bij specialistische zorg is niet alleen nodig, de nieuwe wet (die overigens nog moet worden vastgesteld door de Tweede Kamer en daarna naar de Eerste Kamer gaat) schrijft dat ook voor.

Volgens de wethouder staat de zorg die geleverd wordt, hiermee nu niet onder druk en is er alle vertrouwen dat er alsnog een regionale samenwerking mogelijk is. “Een commissie van deskundigen gaat hier nu naar kijken.” Dat leverde de wethouder van D66 in ieder geval “het voordeel van de twijfel” op en ook andere partijen spraken hun (voorlopige) steun aan het college uit.