Medebouwer Batavia kan met zijn Shtandart door oorlog geen haven meer in

Vladimir Martus, een inmiddels bekende zeilvaartkapitein van gemengd Oekraïens-Russische afkomst die in de jaren negentig meewerkte aan de bouw van de Batavia, zit nu in de problemen door de oorlog in Oekraïne.

Na zijn periode in Lelystad begon hij aan een vergelijkbaar project in Rusland: het nabouwen van de Shtandart van Peter de Grote, de tsaar die in Nederland het vak van scheepsbouwer leerde. Martus kwam er nog een keer mee naar de Bataviawerf. In tegenstelling tot de Batavia is de Shantard een zeilend bestaan begonnen; het schip kwam al vaker naar Nederland, onder meer voor Sail Amsterdam. Maar het is nu vanwege zijn Russische herkomst nergens in Europa meer welkom. Martus, tegenstander van de inval, wil zelf niet meer naar Russische havens, nog afgezien van een conflict dat hij al had met de havenautoriteiten in Sint Petersburg. Hij hoopt een nieuwe thuishaven te kunnen vinden in Zaandam.

Sinds enige tijd trekt hij via uiteenlopende nationale en internationale media aan de bel. De problemen zijn groot, zegt hij. Bevoorrading kan alleen met bijboten, als hij ergens voor de kust voor anker kan.  Vandaag besteden ook het AD (alleen voor abonnees) en de Zaanse krant De Orkaan aandacht aan de zaak. Eerder al meldde Tubantia dat vanuit Nederland een hulpactie op gang was gekomen. Ook schreef Martus zelf brieven naar autoriteiten, waarin hij erop wijst dat hij weliswaar in Rusland is geboren, maar aan de kant van Oekraïne staat.

Willem-Alexander

De Nederlandse aandacht komt ook doordat Martus altijd een band met Nederland heeft gehouden. Hij heeft bijvoorbeeld Nederlandse bemanningsleden gehad. In het artikel in het AD meldt hij dat hij in Lelystad de toenmalige kroonprins Willem-Alexander heeft ontmoet (en Annemarie Jorritsma).

Inmiddels loopt er een juridische procedure om het schip vrij te krijgen van de EU-boycot van Russische schepen en is de Shandart uitgevlagd, zoals dat heet: het vaart nu onder de vlag van de Cookeilanden. Momenteel ligt het voor anker in de buurt van Bordeaux voor bevoorrading en reaparaties.