Lelystadse dammers scoren nationaal, maar waar is de jeugd?

Geschreven door Marc Broekmans

Damclub Lelystad is de competitie in de landelijke eerste klasse voortreffelijk begonnen, met drie opeenvolgende overwinningen. Op 4 november is de voorlopige topper tegen Apeldoorn; teams uit Friesland en Enschede hebben op papier meer kwaliteit. In elk geval verdedigt Lelystad de Flevolandse eer op damgebied, want voormalig concurrent Marknesse trok het team terug nadat de jonge vedette Matheo Boxum naar de Drentse ereklasser Hijken verkaste. In Almere en Dronten bestaat voor dammen in competitieverband weinig animo.

Dammen lijdt onder vergrijzing en veel dammers dammen een potje digitaal. De sociale component houdt de Lelystadse club, een bolwerkje van mannen, vooralsnog overeind met twintig leden. Thuishaven is het multifunctionele buurthuis Het Palet aan de Voorhof, dat naar verwachting binnen enkele jaren zal worden platgegooid en vervangen. De damclub, die ook meer jeugd wil interesseren, kan er alleen maar profijt van trekken. Vijftiger Bert Zijlstra schat de gemiddelde leeftijd op zestig jaar.

Hij en zestiger Cyril Sluisdom, twee van de waardevaste spelers uit het eerste tiental, zijn content met de flitsende competitiestart. Lelystad speelt op het derde niveau van Nederland, dat vier niveaus kent: tweede klasse, eerste klasse, hoofdklasse en ereklasse. Enkele jaren geleden promoveerde Lelystad en consolidatie van het niveau is de doelstelling.

Wereldkampioenen

Zijlstra benadrukt de aantrekkelijke kanten van het door Fransen en Russen gedomineerde eeuwenoude spel, waarin Nederland geregeld wereldkampioenen (Hoogland, Roozenburg, Sijbrands, Wiersma, Van der Wal, Boomstra) voortbrengt. “Het is een creatief spel, je leert oplossingen te vinden, het verrast me steeds dat ik weer nieuwe dingen zie in deze sport die ik eerder niet zag dankzij de nieuwe digitale technieken. En het is goed voor de hersenen en de scherpte, zeker op latere leeftijd is dat heel belangrijk.”

“We oefenen in de kleine zaal en spelen de wedstrijden hier in de grote zaal, het is daar ruim genoeg voor en we delen de ruimte met andere clubs, waaronder de darters. Binnen enkele jaren komt hier een nieuw gebouw. Dat is de intentie van de politieke partijen hier. Voor het sociale karakter van de wijk is deze ruimte van belang.” Sluisdom: “We hadden gehoopt en verwacht dat er wel een stroom nieuwe leden vanuit Almere op gang zou komen na het opdoeken van de club daar, maar dat is niet gebeurd helaas.”

Het fascinerende spel wordt in Het Palet op meerdere borden gespeeld. Dat gebeurt op de dinsdagavond vanaf half acht, de clubavond. De  contributie is 120 euro per seizoen. Wie op Damclub Lelystad klikt op internet, komt de aanduiding damvereniging tegen. Daar is niet strikt op gelet, zegt Sluisdom. “We zijn een club, al gebruiken we de uitdrukking vereniging ook wel. We hebben echter geen inschrijving bij de kamer van koophandel en hebben geen juridische grondslag, zoals een vereniging die heeft. We zijn een kluppie.”

'Iedere partij anders'

De wedstrijden zijn meestal op zaterdagen. En het karakter van die wedstrijden is even divers als de samenstelling van het eerste team, waar spelers uit alle windstreken vertegenwoordigd zijn. Sluisdom: “Iedere partij is anders. Speltypen verschillen en ook de partijen onderling. Ik ben een verdediger qua speelstijl.” Zijlstra:"‘En ik ben meer een aanvaller, maar laat mijn stijl ook vaak afhangen van de stand en het teambelang.”

“We hebben nu van Kampen, Wapenveld, Borne en Almelo gewonnen. Tegen Apeldoorn hebben we weer een belangrijk duel. Er doen twaalf teams mee en er degraderen vier teams. We voelen ons wel thuis in deze klasse,” zegt hij over de resultaten. Maar over de nabije toekomst: “Er vindt aan het eind van dit seizoen voor 2024 een herschikking van competitieklassen plaats binnen de dambond, omdat de tweede klasse qua deelname te klein wordt. Hoofdklasse is met ons huidige tiental waarschijnlijk niet haalbaar qua rating. Enschede is gedegradeerd naar de eerste klasse, heeft het heel zwaar gehad met betere spelers en had er niets te zoeken. Dat zegt veel.”

Sluisdom damt al vanaf zijn jeugd en speelt in wedstrijdverband vanaf zijn late tienerjaren. Ruim vijftig jaar ziet hij het zwart en wit voorbijtrekken. “Dammen kun je tot je honderdste zo lang je fit bent. Ik blijf zeker doorgaan.” Zijlstra begon op zijn tiende en zette de sport na zijn studie voort. “De creativiteit is zo groot, elke zet geeft nieuwe kansen en dreigingen. Je kunt jezelf blijven verbeteren, ook op latere leeftijd.”

Hij deed als broekie in de jaren tachtig mee aan een simultaanseance tegen grootmeester Jannes van der Wal. Hij bleef na langdurig nadenken tegen het einde over met tien spelers die het de excentrieke wereldkampioen van toen lastig maakten. Die bood hem uiteindelijk remise aan. “Ik durfde hem natuurlijk geen remise aan te bieden en toen deed hij het. Ik heb het resultaat in het daarvoor bestemde boekje niet ingelijst, maar weet het nog wel te vinden.”

Studie en theorie

Wiebren de Vries is de nestor van de club en begon op zijn dertiende in een Fries dorp. “Ik kreeg een damboekje en op mijn veertiende werd ik meteen clubkampioen met slagzetten, die ik uit mijn hoofd had geleerd. Veel andere leden studeerden niet, en studie en theorie zijn belangrijk om beter te worden. In het kampioenschap van Friesland in de jaren zestig speelde ik remise tegen toenmalig nationaal kampioen Peter Bergsma, die had gezegd dat ik wel aardig kon dammen, maar dat dat niet wilde zeggen dat ik sterk was. Dat ik nog veel moest leren. Ik dacht toen, dat laat ik mij niet zeggen.” Hij blijft fanatiek voor elke wedstrijd. “Ik slaap nog steeds slecht voor een wedstrijd, terwijl ik al zeventig jaar speel. Ik ben nu 82 en een half, de oudste speler van de club.”

Sluisdom zag de traditie van zijn thuisland: “In Suriname zijn voetbal én dammen topsport en worden borden met de hand in elkaar gezet. De dopjes van flesjes frisdrank worden in Paramaribo op hoeken van de straat nog steeds gebruikt als stenen.”

De dammers spelen tot in maart nog een achttal duels. Enkele zwakkere tegenstanders volgen nog, maar aan Enschede, het taaie Rinsumageest nabij Dokkum en de combinatie Friesland 2 krijgt het team nog de handen vol. “We hopen bij de beste vijf te eindigen, want daaronder moeten we promotie-degradatie gaan spelen.”

“Op dit moment proberen we de vergrijzing binnen de club te pareren door initiatieven om de jeugd te leren dammen. In het verleden hadden we via de dambond een simultaan met voormalig nationaal kampioen Roel Boomstra. Nu doen we mee aan het project School en Omgeving (een landelijk project voor buitenschoolse activiteiten – red.) op diverse locaties en we hebben altijd veel gedaan aan schooldammen. Helaas is dat schooldammen een beetje ingesukkeld sinds de coronatijd en bleef het moeilijk inpasbaar. Er is nog maar een enkele school over voor het schooldammen, De Sluis in Lelystad Haven.”

Meisjes

Sluisdom en Zijlstra begeleiden waar mogelijk de jeugd en Jan van de Veen, de man met de hoogste rating (boven de 12) traint het tiental toppers bij de senioren, die het gezicht bepalen van het Flevolandse dammen. Zijlstra hoopt op verjonging: “Het is mijn droomwereld dat kinderen weer actief achter een bord gaan denken en niet met een schermpje voor hun neus. De belangstelling van meisjes is gelukkig even groot als die van jongens op school.”

Geduld is daarbij een schone zaak. “Dammen vergt veel denkwerk. Een gemiddelde partij is wel anderhalf uur. Er bestaat ook sneldammen. Daar doen wij soms voor de gein aan mee, maar er is hierin bij ons geen competitie.”

Dammen blijft het drietal beslist doen, als het moet tot de laatste snik. De Vries tennist nog in Dronten. Zijlstra: doet niks anders meer: “Het is na korfbal mijn enige sport. Ik kom op een andere manier wel aan mijn beweging.” Sluisdom: “Ik probeer ook regelmatig te fitnessen, vooral om langer geconcentreerd achter het bord te kunnen zitten.”

De spelers van het Lelystadse tiental zijn: Peter Frans Koops, Jan van de Veen, Boike Mathoera, Cyril Sluisdom, Valentino Tjokro, Bert Zijlstra, Fred Wortel, Mark Hees, Ricardo Tong Sang, Wiebren de Vries, Wijnand Groen.

Informatie over Damclub Lelystad is te verkrijgen via Bert Zijlstra: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

Geplaatst op 27 oktober 2023.

{jcomments on}