De gemeente heeft de grond voor het arbeidsmigrantenhotel van Van der Valk beschikbaar gesteld aan een tak van het bedrijf die niet onomstreden is, voor een opvallend lage prijs en onder voor die koper opvallend gunstige voorwaarden voor toekomstig gebruik van de kavel. Dat kan worden gezien als onwettige overheidssteun aan een bedrijf. Daarbij is het nog maar de vraag of de huisvesting van die migranten straks echt goed is. Dat schrijft onderzoeksplatform Follow the Money (FtM) na uitgebreid onderzoek.

Het gaat om de investeringsmaatschappij van Van der Valk (VDVI). Die krijgt de grond in pacht, met recht van koop. Maar formeel was de partner een andere partij, Lelystad Zeuslaan 1 BV, ook onderdeel van het concern. VDVI was in opspraak geraakt door een boete van 3 miljoen euro van de Autoriteit Financiële Markten(AFM) wegens marktmanipulatie met aandelen van Ebusco, een fabrikant van elektrische bussen. Een en ander maakt een Bibob-onderzoek nodig, waarbij bedrijven worden doorgelicht op mogelijke integriteitsproblemen. Dat is niet gebeurd, en Lelystad had net vier dagen eerder de regels versoepeld, maar het kan volgens de gemeente alsnog bij de aanvraag voor een omgevingsvergunning. Overigens zijn ook andere poten van het concern omstreden en doet bijvoorbeeld Almere er geen zaken meer mee.

Dan de prijs. Als VDVI besluit het terrein te kopen, kost dat 1,19 miljoen euro. Maar een eerdere taxatie kwam uit op ruim 24 miljoen en ook dat zou al laag zijn vergeleken met de grondprijs in andere gemeenten. Daarnaast is voor koop in de toekomst geen inflatiecorrectie overeengekomen. Als Lelystad Airport toch chartervluchten krijgt, worden de mogelijkheden van de kavel veel groter. Van der Valk zou er dan ook een hotel voor vliegtuigpassagiers kunnen openen. Een door FtM geraadpleegde deskundige zegt dat de lage prijs kan worden uitgelegd als onwettige staatssteun.

'Maatschappelijke wenselijkheid'

Het college van b. en w. heeft bewust voor de lage grondprijs gekozen, zegt de gemeente in een reactie. Als onderbouwing daarvoor noemt ze ‘het grote risico door de onzekerheid van de doelgroep’, de hoge investering in veiligheid en de ‘hoge mate van maatschappelijke wenselijkheid’. “Maximale grondprijs als uitgangspunt past niet bij het belang dat gehecht wordt aan dit initiatief,” aldus een intern stuk van het college. 

Overigens is dat een stuk waarover de raad niet beschikt, maar FtM wel. Dat prijsonderhandelingen niet openbaar zijn, is niet ongebruikelijk, maar de raad kan wel vertrouwelijk geïnformeerd worden en dat is hier volgens het platform niet gebeurd.

Leefkwaliteit

Volgend punt is de leefkwaliteit op de te bouwen campus. Er komen volgens de plannen zo’n 2500 migranten te wonen, op ongeveer 4 hectare. Dat betekent dat er 625 mensen per hectare gehuisvest worden. Dat is extreem veel voor Nederlandse begrippen. De normale bevolkingsdichtheid in nieuwbouw is tegenwoordig tussen de 90 en 120 mensen per hectare, aldus FtM.

De investeerders azen ook nog op een andere horecakavel tussen het hotel en de Larservaart in en hebben daarbij het recht van eerste koop. 

Een apart hoofdstuk is de stroomvoorziening.  De gemeente besloot onlangs zelf op een aantal plekken daarmee versneld aan de slag te gaan. Van der Valk kan daar ook van profiteren. Deze pilot kost naar schatting 1,5 miljoen euro. Netbeheerder Liander heeft al laten weten niet klaar te zijn voor de plannen van Lelystad, aangezien het stroomnet nu al overbelast is en vele andere bedrijven in Lelystad moeten wachten op een stroomaansluiting.

Daarnaast is Van der Valk op verzoek van de verantwoordelijke wethouder, Dennis Grimbergen, bezig met het opzetten van nog een tijdelijk migrantenhotel bij de Flevokust, voor de werknemers die de grote logistieke projecten in Flevohaven moeten bouwen. De politieke discussie over de huisvesting van arbeidsmigranten en de rol van Van der Valk daarin zal de komende jaren dus nog doorlopen, concluderen de schrijvers.

Grimbergen liet bij eerdere gelegenheden weten dergelijke centra wenselijk te vinden voor de lokale economie, maar dan wel voorwaarden te stellen. Goede huisvesting is daar een van.

'Suggestie onjuist'

De woordvoerder van Grimbergen reageerde vanmiddag met een korte, algmene verklaring op het aanbod van Radio Lelystad weerwoord te bieden.  “Vanmorgen publiceerde Follow the Money een artikel over de overeenkomst tussen de gemeente en Van der Valk Investments (VDVI). In het artikel wordt gesteld dat sprake zou zijn van een onderhandse verkoop van grond voor de huisvesting van 2500 arbeidsmigranten. Ook wordt gesuggereerd dat de gemeente VDVI zou hebben bevoordeeld. Deze suggestie is onjuist. De afspraken rondom deze ontwikkeling zijn rechtsgeldig en gemaakt volgens de geldende procedures en kaders. Er is geen sprake van bevoordeling.”