Eten, (gebrek aan) activiteiten: gevangenen in Lelystad klagen meer

Klachten over gebrek aan activiteiten, de kwaliteit van het eten en andere zaken: de gedetineerden die vastzitten in de Penitentiaire Inrichting in Lelystad hebben vorig jaar meer geklaagd dan het jaar ervoor. Dat blijkt uit het jaarverslag van de P.I. Lelystad.

Het totale aantal klachten steeg van ruim 1.100 naar 1.595. Directeur Hans Plattel nuanceert dit getal wel: op 650 gedetineerden komt het neer op vier klachten per dag.

Het aantal klachten over gebrek aan activiteiten verdubbelde ruim tot 100. Plattel wijt dit aan het wegvallen van het avondprogramma met recreatie, sport en muziek door personeelstekort bij de PI Lelystad.

Maaltijden en bezoekregeling

Over het eten kreeg de directeur met 129 klachten ruim zes keer meer opmerkingen dan een jaar eerder. Hij verklaart dit door de overgang naar een nieuwe cateraar. De kwaliteit van het eten is weliswaar verbeterd, maar in het begin zijn er overgangsproblemen geweest met te weinig maaltijden of een tekort aan koosjere maaltijden.

Gevangenen klaagden ook meer over de bezoekregeling en contact met de buitenwereld: 142 keer tegen 53 een jaar eerder. Volgens Plattel heeft een verandering in de aanmelding van bezoek in het begin tot verwarring en klachten geleid, maar die zijn nu grotendeels opgelost. De inperking van het contact met het thuisfront is gekoppeld aan het schrappen van avondactiviteiten, waardoor er minder kon worden gebeld.

Verder heeft de directie vaker een disciplinaire straf opgelegd. Dat leidde tot 218 klachten tegen 155 in het jaar ervoor. De verklaring hiervoor is dat de Pi Lelystad met 650 gedetineerden bijna aan haar maximum capaciteit zit. Dit leidt eerder tot spanningen tussen gedetineerden onderling en richting het personeel. De directie wil dat niet onbestraft laten.

Personeelstekort

De rode draad achter de klachten is volgens directeur Plattel het personeelstekort. In mei zei hij al dat er ongeveer twintig vacatures waren. Die zijn tijdelijk ingevuld door personeel uit de afdeling vervoer en ondersteuning, maar het probleem blijft groot door het vertrek van oudere werknemers. De PI Lelystad doet haar best om nieuw personeel aan te trekken, maar heeft te maken met krapte op de personeelsmarkt.

Bonjo, de belangenorganisatie voor gedetineerden, vindt dat directies soms te gemakkelijk de beperkingen binnen gevangenissen afschuiven op personeelstekort, al erkent voorzitter Jaap Ligtenberg dat dit een groot probleem is dat niet eenvoudig is op te lossen.

Het vorige kabinet heeft geprobeerd om de druk op de gevangenissen te verlichten door sommige gedetineerden hun straf niet of later te laten uitzitten, maar daartegen kwam de Tweede Kamer in het geweer. Gevangenispersoneel beter betalen is volgens Bonjo de beste manier om aan nieuw personeel te komen.

Vreugdevolle momenten

Hoewel de situatie dit jaar niet veel lijkt te verbeteren vergeleken met 2023, probeert de PI Lelystad de situatie toch aangenamer te maken met wat zij noemt "de kleine, vreugdevolle momenten van het leven." Directeur Plattel noemt als voorbeeld iets extra's bij het eten, een ijsje bij warm weer of een muziekevenement. "Dingen die voor de buitenwereld vanzelfsprekend zijn, die zijn dat binnen de muren niet."

Dit bericht kwam tot stand in samenwerking met Omroep Flevoland