Column van Kees: Jeugdzorg faalt? Kijk in de spiegel, politici!

De uitspraken van wethouder Madelon van Noort in Nieuwsuur doen veel stof opwaaien. Het nieuwsprogramma besteedde donderdag aandacht aan het dossier ‘Jeugdzorg’, dat bij veel gemeenten voor kloppende hoofdpijn zorgt. De uitgaven voor de jeugdzorg lopen, ook in Lelystad, uit de pas vergeleken met de vergoedingen die de gemeente er voor krijgt van het rijk.

Dat zorgt ervoor dat er bezuinigd moet worden. En dat zorgt er weer voor dat kinderen niet de hulp krijgen die ze nodig hebben, of minder hulp. Nieuwsuur lichtte daar een praktijkvoorbeeld uit, van een jongen met ADHD en autisme, die af en toe erg uit de band kan springen als de dingen niet gaan zoals hij ze in zijn hoofd heeft. Zijn alleenstaande moeder kan dat niet aan. Tot op enig moment had de jongen een persoonlijke begeleider, die hem acht uur per week hielp. Die is wegbezuinigd, en zowel de jongen als zijn moeder heeft daar last van.

In dat kader is de opmerking van de wethouder inderdaad op z’n minst ongelukkig. “Mensen zijn ook wel een klein beetje verwend, want er zijn ook mensen die zeggen ‘Moet ik dan zelf voor mijn kind gaan zorgen?’ Dat gebeurt ook. En dan zeg ik: ‘Ja, in principe wel’.  Want dat is wel zeker de bedoeling. Als ouder heb je gezag, jij bent verantwoordelijk voor je kind, jij hebt er voor gekozen een kind te krijgen. En ja, dan ben je tot aan het einde der dagen verantwoordelijk voor je kind,” aldus de wethouder in het item.

In de context van het item is dat een misplaatste opmerking. Dit item ging juist over  een alleenstaande moeder die de complexe zorg voor haar zoon niet meer alleen aan kan en daar hulp bij vraagt. En die hulp kreeg, maar nu in het kader van de bezuinigingen niet meer krijgt. En die hulp vraag je niet zomaar, daar gaat een heel proces aan vooraf met grenzen die steeds een beetje worden opgerekt en verlegd. Bovendien kunnen er zich veranderingen aandienen in een mensenleven die ervoor zorgen dat je een bepaalde zorg niet meer aan kan: een scheiding, een verergering van de problematiek.

Natuurlijk zijn er ook ouders die de zorg voor hun kind minder serieus nemen. In het begin van de coronacrisis, toen de kinderdagverblijven dicht gingen, waren er zwembaden waar kinderen gewoon werden gedropt. ‘Vermaak je maar een paar uur, we halen je straks wel weer op. Je ben nu de verantwoordelijkheid van het zwembad.’

Maar daar gaat de jeugdzorg niet over. De jeugdzorg is er, in zijn algemeenheid, voor problemen met kinderen die ouders om wat voor reden dan ook boven de pet gaat. Daar moet de jeugdzorg adequate hulp bieden. En als dat wat simpeler en goedkoper kan, is dat prima, maar helemaal geen hulp is niet goed.

Dat de uitspraken van Van Noort dus slecht vallen binnen de politiek, is te begrijpen. Tegelijkertijd heb je dan als gemeenteraad wel een kilootje boter op het hoofd. Want het is diezelfde gemeenteraad die steeds roept dat de uitgaven uit de pas lopen en dat er ingegrepen moet worden. Het is diezelfde gemeenteraad die soms hard ingrijpt in de jeugdzorg, zie het dossier ‘Code rood voor de jeugdzorg’, zonder daarbij duidelijke kaders te stellen over hoe er ingegrepen moet worden. Het draait dan om geld, om niets anders. Dan is het een beetje makkelijk de wethouder daarover ter verantwoording te roepen en is het extra pijnlijk als dat in verkiezingstijd gebeurt. Dat laatste is enigszins toeval: Nieuwsuur had deze reportage en dit onderwerp al een tijd in voorbereiding, gericht op de verkiezingen, als illustratie van een dossier waar vele gemeenten mee worstelen. De oorlog in Oekraïne zorgde er voor dat het item steeds werd opgeschoven.

De uitspraken van de wethouder zijn in dit kader op z’n minst, qua inhoud, context en timing, een beetje dom. Maar de gemeenteraad en alle fracties die nu roepen dat ze geschokt zijn door die uitlatingen, moeten ook even in de spiegel kijken.

De uitzending van Nieuwsuur is via deze link terug te kijken.

Kees Bakker  

{jcomments on}